TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM VÀ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOẠI KHÓA
- Man Nguyen Ngoc
- 29 thg 10
- 6 phút đọc
Hoạt động Trải nghiệm (cấp Tiểu học) và Hoạt động Trải nghiệm, Hướng nghiệp (cấp THCS và THPT) là hoạt động giáo dục bắt buộc được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12.
Đây là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện.
Hoạt động này tạo cơ hội cho học sinh (HS) tiếp cận thực tế, thể nghiệm cảm xúc tích cực, khai thác kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng để giải quyết các vấn đề thực tiễn của đời sống. Mục tiêu là chuyển hóa những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức, hiểu biết, kĩ năng mới, góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai. Hoạt động góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và các năng lực đặc thù cho học sinh.
I. Mục tiêu chung
Hệ thống hóa được các đặc điểm và yêu cầu khi thực hiện hoạt động trải nghiệm (HĐTN) và hoạt động giáo dục ngoại khóa (HĐGDNK).
Lựa chọn và vận dụng các phương pháp giáo dục, phương pháp kiểm tra đánh giá phù hợp.
Xây dựng được kế hoạch tổ chức HĐTN và HĐGDNK.
II. Nội dung chính
Tài liệu được chia thành hai phần chính:
Phần 1: Tổ chức hoạt động trải nghiệm theo Chương trình Giáo dục Phổ thông (CT GDPT) 2018.
Phần 2: Tổ chức hoạt động giáo dục ngoại khóa.
III. Chi tiết Phần 1: Tổ chức Hoạt động Trải nghiệm (HĐTN)
1. Khái niệm và vị trí
Học tập trải nghiệm: Nghĩa là học tập từ trải nghiệm hoặc học tập qua làm việc (Lewis và Williams, 1994).
Tổ chức HĐTN, Hướng nghiệp: Là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế, tạo cơ hội cho học sinh (HS) tiếp cận thực tế, huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Qua đó, chuyển hóa kinh nghiệm thành tri thức, kĩ năng mới, góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng.
Vị trí trong CT GDPT 2018: Là hoạt động bắt buộc, được dành thời lượng riêng trong giờ lên lớp, tương đương một môn học. Kết quả học tập được đánh giá và sử dụng như các môn học khác.
2. Mục tiêu và Yêu cầu về Năng lực
HĐTN, Hướng nghiệp hướng đến phát triển các phẩm chất, năng lực chung và 3 năng lực đặc thù cho HS:
Năng lực Thích ứng với cuộc sống (Ví dụ: Hiểu biết về bản thân và môi trường sống, Kĩ năng điều chỉnh bản thân).
Năng lực Thiết kế và tổ chức hoạt động (Ví dụ: Kĩ năng lập kế hoạch, Kĩ năng thực hiện và đánh giá hoạt động).
Năng lực Định hướng nghề nghiệp (Ví dụ: Hiểu biết về nghề nghiệp, Kĩ năng ra quyết định và lập kế hoạch học tập theo định hướng nghề nghiệp).
3. Nội dung khái quát
Nội dung HĐTN được chia thành 4 mạch hoạt động chính với tỷ lệ thời lượng gợi ý:
Hoạt động hướng vào bản thân (30%)
Hoạt động hướng đến xã hội (25%)
Hoạt động hướng đến tự nhiên (15%)
Hoạt động hướng nghiệp (30%)
4. Phương thức tổ chức và cấu trúc kế hoạch
Các loại hình hoạt động chủ yếu: Sinh hoạt dưới cờ, Sinh hoạt lớp, Hoạt động giáo dục theo chủ đề, và Hoạt động câu lạc bộ.
Các phương thức tổ chức: Khám phá (Thực địa, Tham quan, Trò chơi), Thể nghiệm/Tương tác (Diễn đàn, Đóng vai, Thảo luận), Cống hiến (Tình nguyện, Lao động xã hội), Nghiên cứu (Dự án, Khảo sát, Điều tra).
Cấu trúc kế hoạch hoạt động trải nghiệm: Bao gồm 4 hoạt động nhỏ theo quy trình trải nghiệm:
Hoạt động 1: Khám phá (Xác định nhận thức, kinh nghiệm ban đầu).
Hoạt động 2: Chiêm nghiệm, Kết nối kinh nghiệm (Đánh giá lại trải nghiệm, khái quát bài học).
Hoạt động 3: Rèn luyện kỹ năng (Rèn luyện kĩ năng đúng cách).
Hoạt động 4: Vận dụng, Mở rộng (Vận dụng kiến thức, kĩ năng mới vào bối cảnh thực tế).
Hoạt động đánh giá (Đánh giá mục tiêu, nhận ra điểm mạnh/yếu).
IV. Phần 2: Tổ chức Hoạt động Giáo dục Ngoại khóa (HĐGDNK)
1. Khái niệm và Nguyên tắc
Khái niệm HĐGDNK: Là các chương trình nằm ngoài chương trình giảng dạy chính thức. Là hoạt động được tổ chức ngoài giờ học, là sự tiếp nối và thống nhất hữu cơ với hoạt động dạy học chính khóa.
Nguyên tắc tổ chức:
Đảm bảo tính mục tiêu và tính kế hoạch.
Đảm bảo tính thích hợp và hiệu quả, thống nhất giữa nội dung ngoại khóa và nội khóa.
Đảm bảo sự thống nhất giữa yêu cầu của giáo viên với sự tự nguyện, chủ động của HS.
Nội dung linh hoạt, phong phú, huy động được sự hỗ trợ của nhiều lực lượng.
2. Các loại hình và Phương pháp
Các loại HĐGDNK: Hoạt động thể thao, văn nghệ, câu lạc bộ, dã ngoại, lễ hội, chuyên đề, hoạt động hỗ trợ xã hội, hoạt động thực tế tại các công ty/tổ chức....
Phương pháp tổ chức: Gợi mở, thảo luận, giải quyết vấn đề, sắm vai/đóng kịch, giao nhiệm vụ, diễn đàn, trò chơi, tham quan/dã ngoại....
3. Các bước xây dựng HĐGDNK
Quá trình xây dựng và tổ chức một hoạt động ngoại khóa bao gồm các bước:
Xác định mục tiêu, chủ đề, thời gian.
Lựa chọn nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức, lực lượng tham gia thực hiện.
Thiết kế hoạt động ngoại khóa dưới dạng một giáo án.
Thực hiện hoạt động.
4. Mẫu Kế hoạch Tổ chức Hoạt động
Một kế hoạch tổ chức hoạt động giáo dục trong nhà trường (HĐGDNK) thường bao gồm các mục sau:
I. Mục tiêu – Yêu cầu
II. Nội dung chương trình
III. Hình thức tổ chức
IV. Thời gian, Địa điểm tổ chức
V. Đối tượng tham gia
VI. Ban chỉ đạo, Tổ chức và Phối hợp
VII. Điều kiện hỗ trợ
VIII. Tiến độ thực hiện Kế hoạch.
V. Sự khác nhau của hoạt động trải nghiệm so với hoạt động giáo dục ngoại khóa là gì?
HĐTN là một thành phần chính thức, bắt buộc và có thời khóa biểu cố định trong Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018, kết quả được đánh giá như một môn học.
HĐGDNK là hoạt động bổ sung, tự nguyện, nằm ngoài giờ học chính thức, nhằm phát triển năng khiếu, sở thích, và thường có tính chất linh hoạt hơn.
Tài liệu tham khảo:
Tổ chức hoạt động trải nghiệm và hoạt động giáo dục ngoại khóa (Tài liệu do TS. Cao Thị Châu Thủy biên soạn)
"Chương trình giáo dục phổ thông Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp" (Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT).
Bình luận