TỔ CHỨC TRẠI HÈ CHO HỌC SINH TẠI ALPHA CAMP ACADEMY

Việc tổ chức trại hè cho học sinh (thường được gọi là dã ngoại, ngoại khóa hoặc Hoạt động Trải nghiệm – HĐTN) là một hoạt động bổ ích, giúp học sinh giải trí, rèn luyện kỹ năng sống, và phát triển nhân cách toàn diện. Quy trình tổ chức trại hè/dã ngoại cho học sinh cần tuân thủ một quy trình lập kế hoạch chi tiết, tập trung vào mục tiêu giáo dục, an toàn, và các hoạt động trải nghiệm thực tế.

I. Mục tiêu và lợi ích của trại hè/dã ngoại: Trại hè, với tính chất của giáo dục ngoài trời và học tập trải nghiệm, mang lại vô số lợi ích:

• Phát triển cá nhân và tinh thần: Giúp học sinh giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi, thúc đẩy suy nghĩ tích cực và lạc quan, xây dựng sự tự tin và tính tự lập, vì đây là cơ hội để các em chủ động lập kế hoạch cho công việc. Vượt qua các thách thức ngoài trời giúp xây dựng khả năng phục hồi.

• Kỹ năng và năng lực: Tăng khả năng quan sát và kích thích sự học hỏi. Phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề, nhất là trong các tình huống không thể đoán trước. Tăng khả năng làm việc nhóm, quản lý cảm xúc, giao tiếp rõ ràng và sự ăn ý khi đạt mục tiêu chung

• Sức khỏe và môi trường: Giúp tăng cường sức khỏe thể chất, khuyến khích lối sống năng động. Nuôi dưỡng mối liên hệ sâu sắc với thiên nhiên và phát triển ý thức trách nhiệm đối với hành tinh xanh qua thực hành kết nối thiên nhiên

• Học tập qua thực hành trải nghiệm: Là bản chất của “học bằng cách làm,” giúp thu hẹp khoảng cách giữa lý thuyết và ứng dụng vào thế giới thực.

II. Quy trình lập kế hoạch tổ chức dã ngoại/trại Hè (8 bước)

Để một chuyến dã ngoại/trại hè diễn ra, cần lập kế hoạch chi tiết. Quy trình tổ chức được đề xuất bao gồm 8 bước chính:

1. Xác định mục tiêu:

Xác định rõ ràng mục tiêu của chuyến đi (ví dụ: học tập ngoài trời, thúc đẩy tinh thần đoàn kết, hay phát triển kỹ năng tự tin). Mục tiêu này là tiền đề để thực hiện các bước tiếp theo.

2. Lựa chọn thời gian và ngày đi

Lựa chọn thời gian và số ngày đi dã ngoại từ sớm để đảm bảo học sinh chuẩn bị đầy đủ. Cần dựa trên lịch học chính thức để đảm bảo sự cân bằng giữa học tập và hoạt động ngoại khóa.

3. Lựa chọn địa điểm

Ưu tiên những địa điểm có thiên nhiên, thích hợp cho các hoạt động trải nghiệm. Tùy vào mục tiêu của trại hè mà chọn điểm điểm theo các tiêu chí của chương trình.Địa điểm cần có nội dung liên quan đến bài học, hoặc có thể là khu du lịch, khu nghỉ dưỡng, vườn quốc gia.

4. Xây dựng Kịch bản hoạt động

• Xây dựng kịch bản hấp dẫn, cuốn hút dựa trên mục tiêu đã đặt ra. Kịch bản cần chi tiết các hoạt động, trải nghiệm sẽ diễn ra, bao gồm các trò chơi, địa điểm tham quan.

• Lên lịch cụ thể cho từng hoạt động và phân người phụ trách rõ ràng. Cần chú ý tới thời gian giữa các hoạt động để cân bằng động và tĩnh cho mỗi trải nghiệm.

• Lên kịch bản cho các hoạt động và phân bổ vai trò, nhiệm vụ cụ thể cho các vị trí trong trại hè.

5. Xác định ngân sách

Xác định ngân sách rõ ràng để kiểm soát chi phí. Dự trù ngân sách cho tiền trạm và phát sinh.

6. Chuẩn bị hậu cần và trang thiết bị

• Lên danh sách kiểm tra các đồ dùng (check-list), trang thiết bị cần thiết (như lều trại, túi ngủ, bạt trải, dụng cụ nấu ăn hoặc khách sạn, resort).

• Cần chuẩn bị áo đồng phục để dễ dàng nhận ra đoàn và quản lý học sinh.

• Đặc biệt cần chuẩn bị trang bị y tế để phòng ngừa các trường hợp khẩn cấp.

• Lên phương án bảo đảm an toàn giao thông, tổ chức sơ cứu, cấp cứu, và mua bảo hiểm đầy đủ cho học sinh.

7. Truyền thông cho Phụ huynh

• Giáo viên cần thông báo và cung cấp thông tin chi tiết về chuyến đi cho phụ huynh.

• Chuẩn bị giấy tờ cần thiết và hướng dẫn an toàn để quản lý học sinh. Hoạt động ngoại khóa cần có tờ trình, đề án, chương trình rõ ràng, và ý kiến phụ huynh.

8. Đào tạo học sinh trước chuyến đi

• Cần có một buổi đào tạo về thông tin chuyến đi, quy tắc, quy định an toàn, hoặc các kỹ năng như sơ cứu, kỹ năng cắm trại.

• Rèn luyện các kỹ năng cho học sinh như tuân thủ quy định tập thể, tự phục vụ, và kỹ năng xử lý khi gặp tình huống nguy hiểm.

III. Nội dung hoạt động trải nghiệm và kỹ năng cần thiết 

Trại hè là môi trường lý tưởng để rèn luyện các kỹ năng thông qua trò chơi đồng đội, sự tự tin, kỹ năng sống và kiến thức sinh tồn.

1. Các trò chơi Team Building

Các trò chơi ngoài trời giúp rèn luyện kỹ năng cần thiết, phát triển tư duy, và cải thiện sức khỏe. Một số gợi ý bao gồm:

• Kéo co: Rèn luyện sức mạnh và tinh thần đồng đội.

• Vượt sông: Đòi hỏi sự sáng tạo và hợp tác để vượt qua “sông” bằng các miếng gỗ mà không chạm đất.

• Cuộc thi vượt chướng ngại vật: Đòi hỏi sức bền và tinh thần vượt qua các vật cản như dây thừng, lưới dây.

• Chạm vào mặt đất: Trò chơi nhẹ nhàng, yêu cầu đội giữ tất cả bóng bay nổi trên đầu.

• Tìm kho báu: Trò chơi trí tuệ, khuyến khích giao tiếp và tư duy nhóm để giải quyết câu đố.

• Xây đường cho bóng: Rèn luyện tính đoàn kết và tư duy sáng tạo khi lắp ráp ống nhựa để bóng di chuyển.

• Cướp cờ: Giúp học sinh rèn luyện sức khỏe và tinh thần đoàn kết khi bảo vệ “cờ nhà”.

• Chuyền vòng: Thử thách sự ăn ý và tinh thần đoàn kết (không được bỏ tay trong suốt quá trình chơi).

2. Kỹ năng sinh tồn (Survival Skills)

Đây là những kỹ năng thiết yếu cần trang bị cho trẻ để ứng xử linh hoạt trước những tình huống bất ngờ khi tham gia hoạt động ngoài trời:

• Kỹ năng phòng chống đuối nước/ an toàn nước: Dạy trẻ giữ bình tĩnh, khả năng đứng nước, khả năng lấy hơi, nín thở, giữ hơi để cơ thể nổi lên như cái phao. Ba mẹ cũng nên cho trẻ tham gia lớp học bơi tại nhà

• Kỹ năng tao/ đốt lửa và dập lửa: Giữ ấm cơ thể hoặc soi sáng đường đi khi cần. Trang bị kiến thức về sự nguy hiểm của lửa, kỹ năng tạo lửa để nấu thức ăn (từ diêm, bật lửa, đá đánh lửa) và kỹ năng dập lửa (khi nào dùng nước, cách nhận biết lửa đã tắt).

• Kỹ năng sơ cứu vết thương: Khi té ngã hoặc va quẹt, cần trang bị kỹ năng cơ bản như cầm máu, băng bó vết thương, và luôn mang theo dụng cụ sơ cứu.

• Kỹ năng giữ bình tĩnh, lạc quan: Tập hít thở sâu để ổn định nhịp tim và tâm trạng, giúp trẻ tìm ra giải pháp xử lý tình huống qua các bài tập về chú tâm Mindfulness.

• Kỹ năng kêu cứu và tìm trợ giúp: trong các tình huống nguy hiểm. Đặc biệt về nguyên tắc di chuyển và hoạt động cùng đồng đội và không tự ý di chuyển ra các khu vực khi chưa có sự cho phép.

• Kỹ năng xem bản đồ: Dạy trẻ cách nhận diện phương hướng, xác định những chủ thể quen thuộc trên bản đồ quan sát.

• Kỹ năng giữ an toàn với côn trùng: học cách nhận diện côn trùng, cách phòng trách và xử lý trước khi hoạt động tại khu vực được dự báo (ví dụ như vắt ở vườn quốc gia Cát Tiên, cần có phòng thuốc chống vắt cho học sinh)

IV. Đảm bảo an toàn và giảm thiểu rủi ro

An toàn là vấn đề đặc biệt cần lưu ý khi tổ chức hoạt động ngoại khóa, do học sinh ở độ tuổi hiếu động và có thể thiếu kỹ năng xử lý tình huống nguy hiểm.

• Tránh rủi ro: Lựa chọn các địa điểm tham quan an toàn, địa hình bằng phẳng và hạn chế các vùng nguy hiểm

• Quản lý trại sinh: Cần phải điểm danh thường xuyên để tránh tình trạng học sinh bị bỏ lại hoặc đi lạc.

• Nhân sự: Các trường nên chọn các công ty tổ chức uy tín, có đầy đủ trang thiết bị cứu hộ, và có hướng dẫn viên giàu kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động tập thể và có kỹ năng cứu hộ, quản lý học sinh. Nhân sự nếu ở trường thì cần được tập huấn các chuyên đề để thực hành và phòng rủi ro cần thiết.

• Phối hợp: Phụ huynh cần phối hợp với nhà trường trong việc trang bị cho các em kiến thức cơ bản về các tai nạn thường gặp như đuối nước, côn trùng, sơ cứu

• Hồ sơ pháp lý: Các hoạt động ngoại khóa ngoài nhà trường cần có tờ trình, đề án có chương trình hoạt động rõ ràng, đơn vị phối hợp, địa điểm tổ chức và ý kiến đồng ý của phụ huynh học sinh

Thầy Nguyễn Ngọc Mẫn – cố vấn tổ chức dã ngoại, trại hè và các hoạt động ngoài trời cho các trường học, trung tâm anh ngữ. Với nhiều năm chuyên tổ chức tại Alpha Camp Academy và các trường học từ mầm non đến THPT, Thầy đã và đang cố vấn cho nhiều đơn vị triển khai hoạt động ngoại khóa, dã ngoại, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp và các chuyên đề kỹ năng sống, giá trị sống và các chuyên đề về kỹ năng sinh tồn, giáo dục cảm xúc SEL.