SEL: PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ NHẬN THỨC (SELF-AWARENESS)

Dựa trên các nguồn thông tin về chương trình Harmony SEL và Khung năng lực của tổ chức CASEL, dưới đây là một giáo án mẫu về phát triển năng lực Tự nhận thức (Self-awareness), được thiết kế cho học sinh tiểu học lớp 2 và tập trung vào chủ đề giới thiệu ban đầu.

Giáo án này sử dụng phương pháp hướng dẫn SEL rõ ràng kết hợp với thực hành hàng ngày.

GIÁO ÁN MẪU SEL: NHẬN DIỆN CẢM XÚC CƠ BẢN VÀ PHẨM CHẤT CÁ NHÂN

Thông tin chung	Chi tiết
Chương trình tham khảo	Harmony SEL
Khối lớp	Tiểu học (Lớp 2)
Thời lượng	30 phút
Năng lực SEL cốt lõi	Tự nhận thức (Self-Awareness)
Mục tiêu học tập	1. Học sinh có thể nhận diện các cảm xúc cơ bản cá nhân. 2. Học sinh có thể nhận ra cảm xúc là tự nhiên và quan trọng  3. Học sinh có thể xác định sở thích và phẩm chất cá nhân
Chủ đề	Khám phá bản thân và xây dựng cộng đồng.

I. KHỞI ĐỘNG VÀ ĐẶT VẤN ĐỀ (5 phút)

1. Gặp gỡ Đầu giờ (Meet Up / Morning Meeting)

• Mục đích: Xây dựng văn hóa lớp học chào đón và giới thiệu chủ đề.

• Hoạt động: Giáo viên tập hợp học sinh thành vòng tròn (Meet Up).

    ◦ Chào hỏi: Yêu cầu học sinh chào nhau bằng tên và chia sẻ ngắn gọn về cảm xúc hiện tại của mình (ví dụ: "Chào [Tên bạn], hôm nay tôi cảm thấy [Cảm xúc], vì..." ).

    ◦ Giới thiệu: Giáo viên giới thiệu rằng cảm xúc là cách cơ thể chúng ta cho biết chúng ta đang cảm thấy thế nào. Mục tiêu hôm nay là trở thành "Thám tử Cảm xúc" để hiểu rõ hơn về bản thân và những người bạn xung quanh.

2. Giới thiệu khái niệm cảm xúc

• Cảm xúc là cách cơ thể chúng ta phản ứng với những điều xảy ra.

• Các cảm xúc cơ bản bao gồm vui vẻ, buồn bã , tức giận và sợ hãi.

II. HƯỚNG DẪN RÕ RÀNG VÀ PHÁT TRIỂN NỘI DUNG (15 phút)

A. Hoạt động 1: Cảm xúc bên ngoài và bên trong

1. Đọc và thảo luận sách truyện:

    ◦ Tài liệu: Sách truyện như Feelings on the Outside, Feelings on the Inside (đề xuất cho việc nhận diện cảm xúc).

    ◦ Hoạt động: Giáo viên đọc to, nhấn mạnh cách các nhân vật thể hiện cảm xúc và cách cảm xúc đó làm thay đổi cách họ nhìn và nghe thấy ở bên ngoài và cảm thấy ở bên trong.

    ◦ Câu hỏi Thảo luận:

        ▪ Làm thế nào bạn biết Z đang cảm thấy phấn khích/tức giận? (Dựa vào nụ cười, giọng nói vui vẻ; hoặc cau mày, siết tay)

        ▪ Nếu bạn cảm thấy sợ hãi/lo lắng, cơ thể bạn sẽ phản ứng thế nào? (Mắt mở to, chân tay co lại, giọng run rẩy)

        ▪ Tất cả mọi người đều có cảm xúc. Việc cảm thấy sợ hãi hay tức giận có sao không? (Nhấn mạnh rằng cảm xúc là tự nhiên và quan trọng; đó là cách chúng ta phản ứng với sự việc)

2. Thực hành biểu cảm:

    ◦ Giáo viên gọi tên một cảm xúc cơ bản và yêu cầu học sinh cùng thể hiện cảm xúc đó bằng khuôn mặt và ngôn ngữ cơ thể.

    ◦ Sử dụng "Thẻ gợi ý cảm xúc" để mô tả cách cảm xúc như tức giận có thể khiến mặt cau lại, mắt nheo lại, tay nắm chặt.

B. Hoạt động 2: Tôi là Bản thể tốt nhất của tôi

1. Thảo luận về phẩm chất: Giáo viên chuyển sang thảo luận về những điều khiến mỗi người trở nên đặc biệt (phẩm chất và sở thích cá nhân).

    ◦ Định nghĩa: Sở thích là những điều chúng ta thích làm; phẩm chất là những điều chúng ta giỏi hoặc là những đặc điểm tốt của chúng ta.

2. Trò chơi "Làm quen"

    ◦ Mục đích: Khuyến khích học sinh chia sẻ về bản thân và tìm hiểu về người khác.

    ◦ Cách chơi: Giáo viên tung một quả bóng cho một học sinh và hỏi về sở thích cá nhân hoặc một phẩm chất tích cực 

        ▪ Ví dụ: "Điều yêu thích con thích làm ở trường là gì?"

        ▪ Ví dụ: "Món ăn con thích nhất là gì?"

    ◦ Học sinh trả lời, sau đó tung bóng cho bạn khác và lặp lại câu hỏi.

III. CỦNG CỐ VÀ THỰC HÀNH (Buddy Up - 5 phút)

1. Kết đôi Bạn bè (Buddy Up)

• Giáo viên tạo các cặp học sinh (Buddy Up), khuyến khích kết đôi có chủ đích với các bạn ít tương tác.

• Hoạt động: "Bản đồ tự nhận thức Bạn bè"

    ◦ Mỗi cặp nhận một tờ giấy. Học sinh A sẽ phỏng vấn Học sinh B trong một phút về:

        ▪ Sở thích

        ▪ Cảm xúc khi vui và khi buồn

    ◦ Sau đó, Học sinh B phỏng vấn Học sinh A.

    ◦ Mục tiêu là thực hành trực tiếp các kỹ năng xã hội (lắng nghe, giao tiếp) đồng thời củng cố khả năng tự nhận thức (tự gọi tên cảm xúc và sở thích của mình).

IV. KẾT THÚC VÀ ĐÚC KẾT (5 phút)

1. Chia sẻ chung: Yêu cầu một vài cặp đôi chia sẻ nhanh một điều họ học được về cảm xúc hoặc sở thích của bạn mình.

2. Đúc kết:

    ◦ Nhắc lại rằng việc nhận biết cảm xúc (self-awareness) là nền tảng để hiểu bản thân và quản lý hành vi.

    ◦ Nhấn mạnh rằng khi chúng ta hiểu rõ mình (sở thích, cảm xúc) và hiểu rõ bạn bè, chúng ta sẽ dễ dàng xây dựng các mối quan hệ hài hòa hơn.

3. Thực hành hàng ngày

    ◦ Mindful minutes (phút tỉnh thức): Hướng dẫn học sinh hít thở sâu một phút và kiểm tra cảm xúc của bản thân trước khi chuyển sang hoạt động tiếp theo.